Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Şener, hızla yayılmaya devam eden koronavirüs (Covid-19) salgınına ilişkin değerlendirmelerin, yoğun bakımların tıkandığını söyledi.
‘Covid 19 Günlükleri’ adı altında sosyal medya hesabından takipçilerini sık sık Koronavirüsü (Covid-19) ile ilgili aydınlatan Prof. Dr. Alper Şener, gözlemlerini paylaşarak durumun ciddiyetini bir kez daha gözler önüne serdi. Şener, “Bu ikinci dönemde; yaygın akciğer tutulumu daha fazla ve tedaviye yanıtsızlık sık. Olasılıkla yüksek viral yük var veya Favipiravire direnç gelişti! Öneri; Remdesivir’in kullanım yolu açılmalı; satürasyon <%94 olan ve Favipiravir deneyimlilerde, hemde acele! Yoğun bakımda Korona tedavisi biten ama solunum cihazından ayrılamayan ciddi bir grup var. Akciğerde hasar ve rehabilitasyona ihtiyacı olan. Yoğun bakımlar tıkandı! Öneri; Palyatif bakımlar kullanılmalı yada açılmalı, çünkü bu durum uzun sürecek! Pandemi hastanesi statüleri ve işleyişleri düzenlenmeli, idarecilerin ufkuna ve okuduğunu anlama birikimine bırakılmayacak kadar hassas bir iş yürütülüyor. Ciddi ve telafisi mümkün olmayan hatalar oluşmaya başladı! Sağlık çalışanları ücret adaletsizliği devam ediyor. Hastaneye uğramayalar ‘Pandemi hastanesi deposu, binası, kapısı, sorumlusu’ ek ödeme alırken, çoğu çalışan alamıyor! Bunu ne akıl, ne vicdan kabul eder. Vatandaş hastalık bulguları olsa bile test yaptırmaya gitmiyor. Çünkü iş gücü tehlikeye girecek. Çalışamayacak ekmeğinden olacak! Böylece hastalığı yayıyor. Ani artışın bir sebebi de bu olabilir.”
Koronavirüs tedavisinde kullanılan ilaçlardan olan ‘Favipiravir’ ile ilgili de bilgiler veren Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Şener, “Favipiravir, aslında dirençli grip için geliştirilmiş bir molekül. Ününü Ebola viral hastalığında mortaliteyi ve ağır hastalığı azaltması ile kazandı, hatta en yakın rakibi remdesiviri bazı RCT çalışmalarında sürklase etti. Bir RNA bağımlı RNA polimeraz inhibitörü, bu enzim Covid 19’da da var. Dünyada şuan da Covid 19 tedavisinde onaylı tek ilaç Remdesivir. FDA 22 Ekimde onayladı, hem erişkin, hem de çocuk hastada; ancak ABD’de sadece yatan ve satürasyonu %94 altında kullanım izni var! Favipiravir; metabolizması ve yarı ömrü nedeniyle yükleme dozu gerekiyor, çoğu kişide bundan çekiniyor. En belirgin yan etkileri; hiperürisemi GİS ( ishal). İlaç etkileşimleri fazla, biraz dikkat etmek lazım. Covid 19 özelinde devam eden bir sürü çalışma var, ama biraz sonuçları gecikmiş görünüyor! Sonuç; yolu sevgiden (para) geçen herkes bir gün karşı karşıya kalır, tıpkı remdesivir ve favipiravir gibi” dedi.
EN İYİSİ VİRÜSÜ HİÇ ALMAMAK!
Şener bir başka değerlendirmesinde ise; “Son zamanlarda Akciğerde yaygın hasarlı iyileşmeler arttı, bunların bir kısmı kalıcı olacak gibi. Kalıcı olduğunda uzun vadede tek çare akciğer nakli gibi duruyor. Şunu görebiliyoruz artık. Bu hastalık yönetimi, tedavisi çok zor ve dinamik. En iyisi virüsü hiç almamak!” cümlelerini kurdu.
DSÖ’NÜN AŞI TEMİNİ YOL HARİTASI
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) aşı temini ile ilgili değerlendirmeler bulunan Şener, “DSÖ yakın zamanda aşı temini yol haritasını ve önceliğini açıkladı. Temin sıkıntısı çeken ülkelere aşıyı COVAX çerçevesinde ulaştıracak. Buna göre tanımlanmış öncelikler var. Birinci öncelik; çok kısıtlı aşı temini, nüfusun %1-10'u. Ön safta çalışan sağlık personeli, yaşlı ve risk faktörü olanlar. İkinci öncelik; kısıtlı aşı temini, nüfusun %11-20'si. Aşı yapılması ve ulaşımda çalışan sağlık personeli, sağlık hizmetine ulaşım problemi yaşayanlar (özür, cinsiyet, dil-din-ırksal durum, göçmen, gelir-yaşam şartları nedeniyle), yaşlı nüfüs (yandaş hastalığı olmayan), öğretmenler (okul öncesi ve ilk okul çağı çocuklar) ve ilgili okul hizmetinde çalışanlar. Üçüncü öncelik; hafif kısıtlı aşı temini-nüfusun %21-50'si. İlkokul dışı okul öğretmenleri ve çalışanları, resmi (polis ,belediye, asker vb) ve özel hizmet sektörü çalışanları (tedarik zinciri, marketi yiyecek vb), düşük riskli alanda çalışan sağlık çalışanları, sosyal mesafeyi mesleği gereği koruyamayanlar (metro, otobüs vb) ve taşrada kalabalık alanda bulunanlar. En önemlisi en sonda. Tüm bu planlamaların başında ise; toplumsal olarak pandeminin hızının kesilemediği ülkeler öncelikli olacak!”
YORUMLAR