Ünlü Tarihçi ve Yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı, Hürriyet Gazetesindeki köşesinde, Çanakkale Savaşları’nın yaşandığı Gelibolu Tarihi Alanında 2017’de ortaya çıkarılan Safranbolulu Mehmet Çavuş’un, mezar taşındaki ibareleri kaleme aldı.
2018 Troya Yılı etkinlikleri kapsamında geçtiğimiz hafta Çanakkale’de gerçekleşen Troyazar Uluslararası Homeros Edebiyat Festivali kapsamında, kentte gelerek okurlarıyla buluşan Ünlü Tarihçi ve Yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı, Hürriyet Gazetesindeki köşesinde bu hafta Çanakkale’ye yer verdi. Çanakkale Savaşlarını anlatan İlber Hoca, 2017 yılı Şubat ayında Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı ekiplerince Kilitbahir köyünün Ağadere mevkiinde diri örtü temizliği yapılırken ortaya çıkarılan mezar taşındaki yazılanları paylaştı. Ortaylı, Safranbolulu Mehmet Çavuş’a ait mezar taşındaki yazıları, ‘modern çağda milliyet fikrinin ve bilincinin artık yerleşmeye başladığı ve Türklerin Şark’ta bu anlamda öncü olduğunu göstermektedir’ şeklinde yorumladı.
Prof. Dr. Ortaylı, Safranbolulu Mehmet Çavuş, mezar taşıyla sesleniyor; “Sanmayın ki Ben Öldüm” başlıklı yazısında şu ifadelere yer verdi; “Taştaki ibare modern çağda milliyet fikrinin ve bilincinin artık yerleşmeye başladığını ve Türklerin Şark’ta bu anlamda öncü olduğunu göstermektedir. Milliyetçilik münevverlere has bir ideoloji ve bilinç olmaktan çıkmış, bu kanlı cihan savaşında vatanı yeniden kurmaya yarayacak bir genel bilinç haline dönüşmüştür. Belki de bizim olmayan bu savaşta kendimizi yeniden yaratmaktaki tek unsur bu oldu. Geçen pazar Çanakkale Kitap Fuarı’nda bir konferans verdim. Bir gece de kaldığım Gelibolu Yarımadası’nın ucunda Seddülbahir mevkiini gezebildim. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı’yla temasım oldu. Başkan İsmail Kaşdemir Bey bazı yeni mezarların daha doğrusu şehitliklerin keşfedildiğini söyledi. Bunların şüphesiz abide olarak düzenlenmesi gerekecek. İlginç mezar taşları (şahideler) da bulundu. Seddülbahir Kalesi restore ediliyor, sit alanları daha iyi korunuyor ve yeni inşaatlara müsaade edilmiyor. 18 Mart Çanakkale Deniz Savaşı’nı bu yıl yine coşkuyla kutladık.
İNGİLİZLER FRANSIZ GEMİLERİNİ HARCAMIŞ!
Hiç kuşkusuz ki Nusrat mayın gemisinin döşediği mayınların Boğaz girişinde Britanya ve Fransız donanmasını durdurduğu açık. Ama bunların asıl yaralanmaları ve geri çekilmeleri doğrudan Boğaz savunmasından ileri gelir. Burada bilhassa Britanyalı gemilerin ilk andaki ileri hareket için Fransız donanma gemilerini kullanması ve bunun neticesi olarak Gaulois, Bouvet gibi gemilerin aldığı ağır yaralarla tamamen savaş dışı kalmaları Fransızlar arasında, İngiliz nefretine de neden oldu. Fransızlar, gemilerinin İngilizler tarafından harcanacak şekilde bir strateji düzenlendiği iddiasındaydılar.
YURT BİLİNCİYLE YAPILAN SAVUNMA
1915 yılı kanlı bir şekilde başlamıştı. Müttefik donanmasının Çanakkale Boğazı’nı geçemeyeceği anlaşıldı. İmparatorluğun Anadolu ve Rumeli’yi bağlayacak donanma düzeni mükemmel olmaktan uzaktı. Fakat doğrusu Gelibolu Yarımadası’nın ve Çanakkale tarafının savunma sistemi umulandan daha çabuk monte edildi. Ağır toplar ve bunun teknik bilgisi çok kısa zamanda subaylara, çavuşlara ve erlere öğretilebildi. Ordunun kurmay sınıfının kuvvetli oluşu, her yeniliği çabuk kavramalarına ve tatbik etmelerine imkân veriyordu. Asker ise dayanıklıydı. Artık Anadolu çocuklarının daha dün Balkan’dan göç edenlerin bu savunmayı bir yurt bilinciyle yaptığı anlaşılıyor. Nevrekoplu bir mülazımın mezar taşı en anlamlısıdır.
TAŞ AĞADERE MEVKİİNDE BULUNDU
2017 yılının şubat ayında Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı ekiplerince Kilitbahir köyünün Ağadere mevkiinde diri örtü temizliği yapılırken bir mermere denk gelinmiştir. İşçiler mermeri kaldırdıklarında alt kısmında yazıların olduğu fark edilir. Bunun üzerine Alan Başkanlığı ekipleri gerekli çalışmalara başlar ve ilk olarak bulunan mezar taşında ne yazdığı konusu aydınlatılır. Söz konusu mezar taşında şunlar yazılıdır:
İhvana (kardeşlerime)
Bakub sanmayın ki ben öldüm
Değil ancak askerin son rütbesin buldum
Din ve vatanımız yaşaması için Türk’ün
Bilin ki kardeşler en şereflidir bu ölüm
42. Alay’ın 2. Taburu’ndan Zağferanbolulu (Safranbolulu)
Kalıpçı Ali Usta mahdumu Mehmet Çavuş ruhuna Fatiha 25 Temmuz 1331 (7 Ağustos 1915)
VATANI KURAN GENEL BİLİNÇ: MİLLİYETÇİLİK
Mezar taşı Safranbolulu Mehmet Çavuş’a aittir. Taştaki ibare ise modern çağda milliyet fikrinin ve bilincinin artık yerleşmeye başladığını ve Türklerin Şark’ta bu anlamda öncü olduğunu göstermektedir. Milliyetçilik münevverlere has bir ideoloji ve bilinç olmaktan çıkmış, bu kanlı cihan savaşında vatanı yeniden kurmaya yarayacak bir genel bilinç haline dönüşmüştür. Belki de bizim olmayan bu savaşta kendimizi yeniden yaratmaktaki tek unsur bu oldu.
ÇANAKKALE KAHRAMANI 42. ALAY MEDİNE’DE
Fahreddin Paşa, Medine’de 42. Alay’ın sancağına Muharebe Gümüş İmtiyaz Madalyası takarken. 42. Alay Çanakkale’den Medine’ye gitmişti. Safranbolulu Mehmet Çavuş’un da 2. taburunda olduğu 42. Alay, Çanakkale Kerevizdere bölgesindeki muharebelerde gösterdiği kahramanlıklarla Harp Madalyası ile ödüllendirilmişti.
YORUMLAR