Ege Denizi merkezli gerçekleşen ve şiddeti Kandilli Rasathanesi tarafından 6.8 olarak açıklanan deprem, İzmir’in Bayraklı ilçesinde yıkıcı boyutlara ulaştı. Şiddeti Çanakkale’den de hissedilen ve halkı paniğe sürükleyen deprem hakkında Prof. Dr. Doğan Perinçek, önemli açıklamalarda bulundu. Perinçek, bu depremin Biga, Çan, Bayramiç hattındaki fay zonunu tetiklemeyeceğini ama endişelerinin devam ettiğini söyledi. Perinçek, Çanakkale’de de benzer facialarla karşılaşmamak için inşaat izni verirken, tarım alanlarına alüvyon zemine verilmemesi gerektiğini bildirdi.
Geçtiğimiz Cuma günü, Ege Denizinde İzmir’in Seferihisar ilçesi açıklarında 6.8 şiddetinde kaydedilen deprem, yine İzmir’in Bayraklı ilçesinde pek çok binanın yıkılmasına, vatandaşların enkazın altında mahsur kalmasına ve evine girmekten korkan vatandaşların geceyi dışarıda geçirmesine sebep oldu. Tansiyonu yüksek geçen arama kurtarma çalışmaları devam ederken, depremin tüm Ege hattında ve Marmara’nın bazı kesimlerinde de şiddetli bir şekilde hissedilmiş olması, panik yarattı. Çanakkale’de Çan-Biga-Bayramiç bölgesinde şiddetli bir deprem beklediğini yenileyen Jeoloji uzmanı Prof. Dr. Perinçek, İzmir’deki yıkıcı deprem ve Çanakkale’de alınmasını beklediği önlemler hakkında açıklamalarda bulundu.
Ege Denizi’nde 6.8 şiddetinde gerçekleşen depremin İzmir’de yıkıcı boyutlara ulaşmasının sebebinin, alüvyon zemin üzerine bina inşa edilmesi olduğunu vurgulayan Perinçek, Çanakkale’de de benzer facialarla karşılaşmamak için inşaat izni verirken, zemini göz önünde bulundurmanın öneminden bahsetti. Esenler’in güvenli bir zemine sahip olduğunu aktaran Perinçek, “Çanakkale için birinci derecede belediyeye uyarım şu, tarım alanlarına yerleşim vermesinler. Esenler gibi yüksek yerlere ve zeminin sağlam olduğu alanlara, örneği Kepez’in bir kısmı gibi bölgelere inşaat müsaadesi versinler ama alüvyon üzerine vermesinler. Hem İzmir’de hem de geçmişte 1688’den günümüze kadar 6 tane büyük deprem oldu. İzmir’de olan depremlerde yıkım en çok Alsancak, Konak ve Karşıyaka civarında oldu. Bunun sebebi, zeminin sağlam bir zemin değil alüvyon dolgusu olmasından dolayı. Alüvyon dolgusunun bir özelliği de şu; deprem olduğunda yıkım şiddetini arttırıyor. Bu zemin, üzerine bina yapabiliriz ama maliyeti yüksek olur. Ayrıca da biz tarım alanı olan alüvyon arazisine bina yaptığımızda, tarım alanlarını kaybediyoruz. Onun için Çanakkale Belediyesi, kesinlikle sağlam zemini olan yerleri tükettikten sonra bu alanlara yönelmeliler. Örnek olarak sağlam zeminin olduğu yerler, yeni hastanenin olduğu yer. O zemin de Çanakkale düzlüğündeki zemine göre daha iyi. Toki’nin olduğu yerin zemini ‘kumtaşı’, gevşek bir zemin değil. Neden alüvyon zemin sağlam değil? Su tablası yüzeye çok yakın olduğu için deprem anında o su, yüzeye çıkıyor. Ve orasını balçık gibi bir toprağa dönüştürüyor. Sağlam gibi duran alüvyon malzemesi balçığa dönüştüğünde bina sanki bir kayık gibi sallanıp duruyor. O yüzden alüvyon zeminleri tercih etmemek lazım mecbur kalınca da o zemine göre temel atacaksınız. Bu da masrafınızı arttıracaktır. Bu sebeple Esenler’i tamamen doldurduktan sonra düşünmek lazım tarım alanlarına bina izni verme işini…” diyerek yerel yönetime ve vatandaşlara uyarıda bulundu.
‘İZMİR DEPREMİ’ YANLIŞ BİR TERİM
Bu depreme ‘İzmir depremi’ demediğini söyleyen Perinçek,”‘İzmir depremi’ değil, ‘Sisam depremi’ veya ‘Kuşadası depremi’ demek lazım... Biz faylara göre depremleri sınıflandırıyoruz ama İzmir, büyük bir kent olduğu için orada büyük bir yıkım olduğundan dolayı bütün televizyonlarda ‘İzmir depremi’ olarak geçiyor. Yanlış bir terim bu” ifadelerini kullandı.
“BU BÖLGE, BÜYÜK DEPREMLER OLAN BİR YERLER”
Ege Bölgesi’nde son iki yıldır, özellikle Manisa civarında depremler yaşandığını aktaran Perinçek, bu bölgenin tarih boyunca güvenli olmadığı söyledi. Tarihi kentlerin deprem yüzünden terk edildiği bulgusuna ulaştığını da aktaran Perinçek, “Gölmarmara, Saruhan ve Akhisar’da sürekli depremler yaşadık. Bunlar da farklı faylar, Gediz grabeninden kaynaklanan depremler. Bunların da ayrı bir özelliği var fakat biz buralarda her zaman için deprem bekliyoruz, bizim için sürpriz değil. İzmir’de de geçmiş yıllarda, 1688 ve daha sonrasında büyük depremler var 6 civarında… Diğer enteresan şey ise, Denizli; Nazilli, Aydın, Germencik, Kuşadası hattı üzerinde arkeolojik, tarihsel kentler var. Bu kentler çok büyük depremlerle yıkılmış ve terk edilmişler. Yani bu bölge, büyük depremler olan bir yerler” dedi.
EGE DENİZİ’NDE GERÇEKLEŞEN DEPREMİN, BEKLENEN İSTANBUL DEPREMİ’YLE BİR İLGİSİ VAR MI?
İstanbul ile İzmir’deki fayların birbiriyle hiçbir ilgisi olmadığını ve iki fay hattının bağımsız hareket ettiğini belirten Perinçek, “Ege bölgesinde; Büyük Menderes Gediz, Küçük Menderes’te fay zonları var. Bu fay zonları özellikle Büyük Menderes’te, Aydın’ın Gerbencik ilçesinde olan ‘graben’ dediğimiz fay zonları batıya doğru devam ediyor. Kuşadası’nı geçtikten sonra denizin içine gidiyor. Bu deprem bu fay zonu üzerinde oldu. Yani Denizli’den Nazilli’ye oradan da Aydın Germecik’e; Kuşadasına uzanan fay, bu arada denizde büyük deprem yarattı. Marmara’daki faylarla bu fayların hiçbir ilgisi yok. Bunlar birbirinden bağımsız hareket ediyor ve birbirinden bağımsız hareket ediyorlar. Beklenen İstanbul depremiyle arada bir ilişki kurmuyorum” dedi.
“HER DEPREM HİSSETTİĞİMDE HEMEN AKLIMA ÇAN GELİYOR”
Deprem olduğunda İntepe’deki evinde olduğunu söyleyen Perinçek, sarsıntıları hissettiğinde Biga, Çan bölgesinde olabileceğini düşündüğünü söyledi. Perinçek, “Çünkü henüz devlet kaynakları, yeri söylememişlerdi. Çan, Biga, Bayramiç için hemen bir uyarıda bulundum ve dedim ki, ‘bu öncü olabilir’. Depremin nerde olduğunu bilmiyordum o bakımdan Çanakkale, Çan, Bayramiç, Biga çevresindeki vatandaşlar bir müddet dışarıda kalsınlar diye bir çağrıda bulundum. Endişelerim devam ediyor. Her deprem hissettiğimde hemen aklıma Çan geliyor” diyerek endişesinden bahsetti.
İZMİR’İ YIKAN DEPREMDE NEDEN TSUNAMİ OLDU VE ÇANAKKALE’DE DE OLABİLİR Mİ?
Biga, Çan, Bayramiç üzerinden geçen fay hattında gerçekleşecek olan bir depremin, tsunami yaratmayacağını söyleyen Perinçek, “Tsunami, denizde olan depremlerde gerçekleşir. Marmara Denizi’nde bir deprem olsa o zaman tsunami olabilir, geçmişte de olmuştur. Benim yeni saptadığım M.S 6.yy ‘da olan tsunami daha sonra 1509’da Osmanlı’da olmuş. Dolayısıyla Biga, Çan, Bayramiç hattında olan bir deprem tsunami yaratmaz. Mesela, 2014’te Gökçeada’da bir deprem oldu ama orada tsunami olmadı çünkü orada yanal bir hareket söz konusuydu… Türkiye’de Gökçeada da bir tsunami bulgum var. 3 bin 500 yıl öncesine ait, Saros Körfezi’nde düşey bir hareket olduğu için tsunami yaratmış. İstanbul’da Yenikapı’da 6.yy’da tsunami bulguları var. Truva kentinde tsunami olduğunu söyledim. Ve bir sürü meslektaşım itiraz etti ama daha sonra Gökçeada’daki tsunamiyi ben net bir şekilde belgeleyince kabul etmek zorunda kaldılar. Karada olan depremlerde tsunami olmaz. Tsunamiyi hemen tanımamın nedeni ise benim tsunami ile ilgili çok sayıda çalışmam yapmış olmamdan dolayı… Çanakkale üzerindeki fay hattını tetiklemiyor. Çok uzakta bir yerdeyiz, ayrı bir fay sistemi söz konusu. Biga, Çan, Bayramiç, Ezine’ye doğru giden hat, doğrultu hattında bir fay... Ama bu deprem normal bir faydan oluştu. Doğrultu hattı, fayın bir bloğu sağa; bir bloğu sola giden fay demek. Ama bu örnekle fayın kuzey bloğu düşüyor. Güney bloğu yükseliyor ve o yüzden de tsunami oldu. Tsunami değerlendirmesini canlı yayında ilk yapan benim. Ben yaptıktan 45 dakika sonra Boğaziçi Üniversitesi açıklama yaptı tsunami diye... Suların karaya çıktığını görünce ve renginin gri olduğunu görünce hemen tsunami oluyor dedim, bunu canlı yayında söyledim” diyerek bulgularını paylaştı.
YORUMLAR