Bir Konferans için Çanakkale’ye gelen Tarihçi Yazar Talha Uğurluel, Çanakkale’nin ilk kuruluş yerini ziyaret ederek, şehrin nasıl kurulduğunu anlattı. Bugün restorasyon çalışmaları nedeni ile kapalı olan Fatih Caminin önünde çektirdiği videoda anlatan Uğurluel, Çanakkale Şehrini Fatih Sultan Mehmet’in kurduğunu söyledi. Talha Uğurluel, Youtube’de paylaştığı videoda Çanakkale’nin ilk kuruluşunu şöyle anlattı; “Çanakkale’ye gelen, Çanakkale’de öğrenci olan, askerlik yapan kısacası buraları dolaşanların çok da fark etmediğini düşündüğüm önemli bir yapıyı ayağımın tozu ile buraya gelmişken anlatmak istedim. Fatih Sultan Mehmet dediğimizde sadece İstanbul’u fetheden ve İstanbul’da Fatih Camiini yaptıran Fatih Sultan Mehmet yok. Dünyayı Avucunun içine almış ve çok iyi bilen bir strateji uzmanı ile karşı karşıyayız. Çanakkale’ye geldiğinizde Fatih ile alakalı görmeniz gereken birkaç önemli detay var. Çanakkale denince aklımıza Çanakkale savaşı geldiği için savaşın olduğu yer de savaşın olduğu yer de Gelibolu’da olduğu için Çanakkale kelimeleri ve o kelimelerin ifade ettiği anlamlar birbirine karışıyor. Çanakkale savaşların olduğu yer Gelibolu yani Avrupa yakası. Biz ise Anadolu yakasındayız. Bölgenin Fatih ile alakası ne? Yıl 1452 Fatih Sultan Mehmet artık Osmanlı tahtına geçmiş, ilk hedef İstanbul’u fethetmek. İstanbul’u kuşatmak çok zor ve bu şehri almak için sadece Edirnekapı-Yedikule’yi ordusu ile çevirmesi yetmeyecek. Marmara denizini öbür taraftan gelen Karadeniz tarafından gelen İstanbul Boğazını ve tabi ki Marmara denizine açılan Çanakkale Boğazını da kilitlemesi gerekecek. İstanbul Boğazını kilitlemek için Dedesi Yıldırım Beyazıt’ın yaptırdığı, Anadolu Hisarının karşısına Rumeli Hisarını inşa ettiriyor. Çanakkale Boğazını Kilitlemesi için de adı üzerinde karşıda ‘Rumeli’ Kilitbahir kalesini inşa ediyor. İnşa edilen Kilitbahir Kalesi İstanbul kuşatması için bir çivi gibi yıllarca vazife görüyor. Hatta 1915 Çanakkale Harbinde bile önemli rol oynuyor. Sonra İstanbul Fethediliyor, üzerinden 9 sene geçiyor. Fatih bu kez, aynı kalenin yani Kilitbahir Kalesinin karşısına (Anadolu Yakası) bu kez Çimenlik Kalesini inşa ediyor” dedi.
“ÇANAKKALE’Yİ FATİH SULTAN MEHMET KURDU”
Çanakkale’nin kuruluşuna öncülük eden eser Fatih Cami Çanakkale şehrinin Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulduğunu söyleyen ve örneklerle açıklayan Talha Uğurluel “Konumuz Çimenlik Kalesi değil. Fatihin Çanakkale şehrini kurulmasına öncülük ettiği eser bugünkü konumuz. Bu şehri kim kurdu derseniz? Çanakkale’yi Fatih Sultan Mehmet kurdu. Truva dediğimiz zaman Akhilleus’u, Hektor’u, Paris’i çoğumuz bilir. Ama ‘Çanakkale Şehrini kuran Fatih Sultan Mehmet’tir’ cümlesine bilmiyorum bu şehirde yaşayan kaç kişi biliyor. Önce Çimenlik Kalesini kurdu. Genelde Şehirler, Kalelerin eteklerinde kurulur. Kaleleri yaptıran Fatih, kalelerin hemen etrafında iki tane cami ve medrese yaptırır ki insanlar buralara yerleşsinler ve burada bir yerleşim merkezi ortaya çıksın. Burada zaten asker var güvenlik hat safhada, Fatih bir de cami yaptırmış ben de buraya evimi yapar deniz kenarında rahat rahat yaşarım demişler. Çanakkale şehri böylece büyümüş ve gelişmiş. 1461 yılının sonunda Fatih Sultan Mehmet’in Çimenlik Kalesi ile beraber yaptırdığı ilk cami Fatih Sultan Mehmet canisi” açıklamasında bulundu.
“FATİHİN ESERLERİ GÜNÜMÜZE ULAŞAMADI”
Çanakkale Fatih Cami de dahil, Fatih Sultan Mehmet dönemindeki eserlerin bir çoğunun günümüze ulaşmadığını belirten Talha Uğurluel şöyle devam etti; “Fatih dönemi demek 15’inci Yüz Yıl demek. O dönemde Onun yaptırdığı camiler, böyle camiler değildi. Fatih Döneminden kalan İstanbul’daki Mahmut Paşa Camisi, Aksaray meydanındaki Murat Paşa camisi, bunlar her biri Fatih dönemindeki paşaların, sadrazamların camileri. Üzülerek ifade etmek isterim ki Fatihin İstanbul’da yaptırdığı Fatih Cami de Eyüp Sultan Hazretlerinin yanına yaptırdığı Eyüp Camisi de Fatih’in Çanakkale’ye yaptırdığı Fatih Cami de günümüze ulaşamadı. Fatih’ten sonra bu cami eskidi, yıprandı daha sonra Sultan Abdulaziz Han tarafından yeniden yaptırıldı. Nerden anlıyoruz? Pencerelerine baktığımızda pencereler kocaman. Osmanlı erken mimarisinde kesinlikle kullanılamaz. Sadece sivri kemerleri olacaktı.”
YORUMLAR