Şehitler Abidesi Çanakkale Destanını yazan kahramanların anısına 21 Ağustos 1960 tarihinde ziyarete açıldı.
Mimar Doğan Erginbaş, İsmail Utkular ve Mühendis Ertuğrul Barla’nın imzalarını taşıyan Çanakkale Şehitler Abidesi 625 metrekarelik bir alanı kaplamaktadır ve kaidesinden itibaren yüksekliği 41.70 metredir. Abidesi’nin dört sütunu arasındaki mesafe 10 metre ve her ayağın ebadı da 7.5x7.5 metredir.
Tavanına mozaikten şanlı Türk bayrağı işlenmiş olan Abidenin dört ayağında, sekiz rölyef bulunmaktadır. Rölyeflerin denize bakan dört tanesi deniz savaşlarını, karaya bakan dört tanesi de kara savaşlarını anlatmaktadır.
Çanakkale Şehitler Abidesi
Gelibolu Yarımadası’nın belki den en güzel yerinde inşa edilmiştir. Eskihisarlık denen bu yer, Çanakkale Boğazı ve Ege Denizi’nin neredeyse birleştiği yerdedir.
1915 Çanakkale savunmasının temel sembollerinden biridir. Yapılış amacı da Türk gücünü sanat yoluyla göstermektir belki de. Bu yüzden bir proje yarışması yapıldı. Projeyi de Feridun Kip, İsmail Utkular ve Doğan Erginbaş’tan oluşan ekip kazandı. Ancak anıtın yapımını hayata geçirmek hiç kolay olmadığı için temel atma işlemi ancak 1954 yılında yapılabilmiştir. 1960 yılında ziyarete açılan anıt, muhteşem bir mimariye sahip.
Karşıdan bakıldığı zaman ‘’Mehmetçik’’ kelimesinin ‘’M’’ harfini görüyoruz. Ayrıca klasik Roma’da sıklıkla uygulanan ‘’Zafer Takı’’ mimarisinin bir başka formudur. Tüm bunların yanında anıtımız Anadolu’nun birçok farklı noktasından buraya gelerek, vatan savunmasında canlarını veren şehitlerimizin gökyüzüne yükselişini de sembolize etmektedir.
Şehitler Abidesi, dört büyük ayak üzerine inşa edilmiştir. Bu ayakların her birinde rölyefler bulunmaktadır. Bu rölyeflerin deniz tarafına bakan dört tanesi deniz savaşlarını, kara tarafına bakan dört tanesi de kara savaşlarını vurgulamaktadır.41.7 metrelik anıt, bugün Türk zaferinin muhteşem bir sembolü olarak kayıtlara geçmiştir.
Bulunduğu konum nedeniyle anıt hem Çanakkale Boğazı’ndan hem de Anadolu’dan geçen herkes tarafından görülebilmektedir. Bu arada dünya üzerinde savaşta ölenler için yapılmış belki de en görkemli anıttır. Bu bağlamda da Gelibolu Yarımadası’nın en çok ziyaret edilen yerlerinden birisidir.
Şehitler Abidesi’ni ziyarete gideceğimiz zaman göreceklerimiz anıt ile sınırlı değildir.
Abide Alanında Görülecek Yedi Nokta
- Neredeyse gökyüzüne ulaşan heybetli Türk Bayrağı
- Çanakkale Savaşı’nın bazı kahramanlarının resmedildiği 45 metrelik duvar
- Mustafa Kemal Atatürk’ün 18 Mart 1934 yılında İçişleri Bakanı Şükrü Kaya’ya okuması için verdiği yazıdan bir bölüm… Bu metin, Atatürk’ün hem insani değerlerini hem de devlet adamlığını ortaya koyan çok önemli bir konuşmadan bir kısımdır… ‘’Bu memleketin toprakları üzerinde kanlarını döken kahramanlar! Burada bir dost vatanın toprağındasınız.Huzur ve sükûn içinde uyuyunuz. Sizler, Mehmetçiklerle yanyana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlâtlarını harbe gönderen analar! Gözyaşlarınızı dindiriniz. Evlâtlarınız bizim bağrımızdadır.Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat uyuyacaklardır. Onlar, bu toprakta canlarını verdikten sonra, artık bizim evlâtlarımız olmuşlardır.”
- Meçhul Asker Anıtı.
Çanakkale’den dönerken Avustralyalı bir asker, bir Türk şehidinin başını ülkesine götürmüştür. 2003 yılına kadar Avustralya’da kalan şehidimizin başı, 18 Mart 1013 tarihinde vatan toprağında ebedi yerine nakledilmiştir.
- Çanakkale’de şehit olan 60 bin askerimizin isminin tek tek yazılı olduğu ve bu alanın il bazında alfabetik olarak kısımlara ayrıldığı sembolik Türk şehitliği
- Sanatçı Metin Yurdanur tarafından yapılan muhteşem ‘’Mustafa Kemal Atatürk’’ anıtı
- Sanatçı Tankut Öktem tarafından yapılan ve Türk askerinin centilmenliğini vurgulayan’’ Yaralı Asker’’ anıtı
Şehitler Abidesi’nin inşa edildiği yer, konum açısından da çok değerli bir yerdir. Bir tarafında Seddülbahir cephesi, bir tarafında Bozcaada, bir tarafında yüzlerce yıl önce yaşanmış olan Batı ve Doğu’nun ilk savaşı olan Troia Savaşı’nın yaşandığı yer… Burası her yönüyle, Çanakkale’nin taşıdığı her anlama vurgu yapan göz alıcı bir manzaraya sahiptir.
1915 Çanakkale savaşı sırasında Fransız cephesi olan bölge, aynı zamanda boğazdaki batıklara da ev sahipliği yapmaktadır. İngiliz gazetelerinde ‘’Davud’un sapanı vurdu’’ diye haberi çıkan İngiliz Goliath zırhlısı, Seyid Onbaşı’nın vurduğu ve bu alanda bulunan
İngiliz Ocean zırhlısı, ayrıca Fransız Bouvet Zırhlısı da 1915’in izleri olarak boğazın derinliklerinde, bir çok irili ufaklı batığın arasında yatmaktadır.
Hem kara hem de deniz savaşlarının ağır şiddetine tanıklık etmiş olan bölge, bugün sessiz sakin bir şekilde ziyaretçilerini ağırlamaya devam ediyor.
Çanakkale savaşları sırasında şehit olan kahramanlarımızın aziz hatırasını yaşatmak adına eski hisarlık tepesi denilen bölgeye 1960 yılında inşa edilmiştir. Mimarları Doğan Erginbaş ve İsmail Utkular’dır. Dört ayak üzerine dikilen bir kaideden ibaret olan anıtımız, bu savaşa dünyanın dört bir yanından gelen kahramanları simgelemekte ve Türk ulusunun Çanakkale de kazandığı zaferle tarih sahnesindeki sağlam duruşunu temsil etmektedir.1999 yılında şehitler abidemizin ayaklarına savaştan kesitlerin yansıtıldığı kabartmalar eklenmiştir.
2007 yılında, Çanakkale savaşlarında şehit olduğu bilinip te mezar yerleri bilinmeyen yaklaşık 60000 kahramanımızın isimlerinin yaşatıldığı temsili bir şehitlik alanı eklenmiştir. Alfabetik şekilde düzenlenmiş olan bu şehitlik alanı sayesinde ziyaretçilerin kendi illerinden gelen kahramanlarının isimlerini kolay bir şekilde bulması amaçlanmıştır. Temsili şehitliğin bulunduğu alanda meçhul asker adıyla tek bir gerçek kabir bulunmaktadır. 1915 yılında bir Anzak askeri tarafından Avusturalya’ya götürülen ve 2003 yılında Türkiye’ye getirilmiş olan bu şehidimize ait olan kafatasının gömüldüğü ‘Meçhul Asker’ mezarı en çok ziyaret edilen mezardır. Meçhul asker mezarının hemen yanı başında, 1934 yılında Atatürk ün Anzaklara hitaben yayınlamış olduğu bir mesaj yazmaktadır. Alanda aynı zamanda farklı dönemlerde yaşanmış olayların anlatıldığı birçok anıt ve heykel bulunmaktadır. 18 Mart ve 25 Nisan törenleri şehitler abidesinde yapılmaktadır.
Şehitler Abidesi en çok ziyaret edilen bölgedir. Gelibolu Yarımadası’nın en çok ziyaret edilen ana ziyaret noktası olan bu Abide, Eski hisarlık Burnu üzerinde yer almaktadır. Açılan bir proje yarışması sonucunda 37 proje arasından Doğan Erginbaş, İsmail Utkular ve Feridun Kip tarafından hazırlanan proje seçilmiş olup Abidenin temeli 17 Nisan 1954 tarihinde atılmıştır. İkinci Anafartalar Zaferi’nin 45. Yıldönümü olan 21 Ağustos 1960 tarihi ziyarete açılan Çanakkale Şehitler Abidesi, Çanakkale Muharebeleri’nde şehit düşen tüm askerlerimizi simgelemekte ve bizlere onların anılarını yaşatmaktadır.Abidenin arka bölümünde yer alan sembolik mezarlıklar 2007 yılında ziyarete açılmıştır. Yine sembolik şehitliğin önünde muharebe dönemini yansıtan 45 m uzunluğunda bir rölyef bulunmaktadır.
Rölyefi geçtikten sonra, sembolik şehitliğin başlangıç bölümünde meçhul asker mezarı ve Mustafa Kemal Atatürk’ün 1934’te müttefik askerleri için söylediği sözlerin yer aldığı mermer bir kitabe bulunmaktadır. Arıburnu muharebelerinden sonra bir Anzak askerinin yanında Avustralya’ya götürdüğü ifade edilen ve bir Türk askerine ait olan kafatası, yıllar sonra10 Mart 2003 tarihinde Türkiye’ye teslim edilmiş olup18 Mart 2003’te resmi törenle bugünkü noktaya defnedilmiştir.
YORUMLAR