Çanakkale'de domates güvesi (Tuta absoluta) zararlısına karşı biyoteknik mücadele toplantıları devam ediyor.
Bu kapsamda Eceabat ilçesi Büyükanafarta ve Yalova köylerinde domates güvesi ile biyoteknik mücadele toplantısı düzenlendi. Toplantıya; Çanakkale İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürü Erdem Karadağ, Koordinasyon ve Tarımsal Veriler Şube Müdürü Halil İbrahim Büyükgaga, Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şube Müdürü Başak Egesel, Eceabat İlçe Tarım Müdürü Yücel Tokgöz, teknik personel ve üreticiler katıldı. Toplantının açılış konuşmasını yapan Erdem Karadağ; “Son yıllarda domates yetiştiriciliğinde özellikle domates güvesinden (tuta absoluta) kaynaklanan zararlar, çiftçileri domates yetiştiriciliğinden uzaklaştırmış ve üretim alanını düşürmüştür. Domates güvesi ile sadece kimyasal mücadele yeterli olmamakla birlikte, aşırı ilaçlama insan sağlığını da olumsuz etkilemektedir. Biz de İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü olarak 2017 yılında batak ovasında biyoteknik mücadele projesi yaptık ve bölgede domates yetiştiren tüm çiftçilerin biyoteknik mücadele yapmasını sağlayarak, yılda 10 ilaçlamaya kadar daha az kimyasal kullanılmasını sağladık. 2018 yılında Eceabat Büyükanafarta ve Yalova köylerini de bu projeye dâhil ederek, bölge çiftçisinin daha az ilaçlamayla daha verimli ve sağlıklı domates yetiştirerek emeğini karşılığını madden ve manen almasını amaçlıyoruz” dedi.
Ardından domates güvesi ile ilgili teknik bilgileri vermek üzere sunum yapan Ziraat Mühendisi Berrin Alaca, domates güvesini ve zararlarını anlattıktan sonra, proje kapsamındaki tüm üreticilerin dekara en az 4 adet biyoteknik mücadele tuzağı koymalarını, müdürlük tarafından verilen ilaçlama ilanına göre birlikte ilaçlama yapmalarını, tarla ekonomik ömrünü bitirdiğinde tarlanın derin sürülerek artıkların toprağa karıştırılması gerektiğini söyledi. Ayrıca domates güvesi ile biyoteknik mücadele yapan çiftçilere bakanlığın dekara 45 TL desteği olduğunu belirtti. Toplantı tüm domates üreticilerine 2 şer adet tuzak dağıtımı yapılarak sona erdi.
DOMATES GÜVESİ TUTA ABSOLUTA NEDİR?
Ergin ince uzun, 6 mm boyda, kanat açıklığı yaklaşık 10 mm’dir. Ön kanatları dar, gümüşi gri kahverengimsi olup üzerinde karakteristik irili ufaklı siyahımsı noktalar bulunur. İplik şeklinde antene sahiptir. Yumurta ortalama 0.4 mm uzunluğunda ve 0.2 mm genişliğinde silindirik, krem, açık sarı renklidir. Yumurtadan çıkan larva beyazımsı krem renkli, başı siyahtır. Dört larva dönemi geçirir. Birinci dönem larva 0.9 mm uzunluğunda iken dördüncü dönemde 8 mm’ye ulaşır. Olgunlaşan larvanın başı kahverengi, vücut rengi yeşil olup, prothoraksta bulunan koyu renkli ince bant ayırtedici önemli bir özelliğidir. Dördüncü dönemde larvanın vücudunun üstü pembemsidir. Pupa 6 mm boyundadır. Önce yeşilimsi renkte olan pupa sonra açık kahverengine döner.
Akdeniz iklimine sahip yerlerde hızla çoğalan zararlı seralarda yılda 10-12 döl verebilmektedir. Çevre koşullarına bağlı olarak bir dölünü 29-38 günde tamamlar. Zararlının aktivitesinin 6-9°C’de durduğu, 1000 metreyi aşan yüksekliklerde bulunmadığı kayıtlıdır. Ergin kelebekler geceleri aktiftirler ve gündüzleri yaprakların arasında saklanırlar. Yumurtalarını, genellikle yaprak altına, tomurcuk ve olgunlaşmamış yeşil domates meyvelerinin taç yapraklarına bırakır. Bir dişi yaşam süresi boyunca 120-260 adet yumurta bırakabilir. Yumurtalar 4-5 gün içinde açılır. Dört larva dönemi geçirir. Larva süresi 13-15 gün sürmektedir. Larva çevre koşullarına bağlı olarak toprakta ya da bitkide açtığı galerilerde bir kokon içinde pupa olur. Pupa dönemi 9-11 gün sürer. Kışı yumurta, pupa veya ergin olarak geçirir. Zarar potansiyeli çok yüksek olan bu tür açık alan ve örtü altı domates yetiştiriciliğinde ana zararlı konumundadır. Larvaları domates bitkisinin kök hariç tüm kısımlarında ve her döneminde zarar vermektedir. Yumurtadan çıkan larva meyve, yaprak, sap ve gövdeye girerek beslenmeye başlar. Larva domatesin yapraklarında iki epidermis arasında galeriler açarak beslenir. Larvanın yaprakta açtığı galeriler geniş olup şeffaf boşluklar şeklinde kendini belli eder, bu galeriler daha sonra nekrotikleşip kahverengiye dönüşerek kurur. Yaprakta ve meyvede açılan galerilerde zararlının siyah renkli pisliklerini görmek mümkündür. Özellikle yaprakta galeri içinde siyah renkli dışkıları oldukça dikkat çekicidir. Bitkinin yeşil aksamında açılan galeriler nedeniyle bitki tamamen kuruyabilir. Zararlının daha çok olgunlaşmamış domates meyvelerini tercih ederek taç yapraklarını giriş yaptığı bilinmektedir. Zararlının meyvede açtığı galerilerin görüntüsü düzensiz olup, galeriler meyvenin her tarafında görülebilir. Zarara uğrayan meyve pazar değerini yitirmekte, ayrıca meyvede açılan galerilere sekonder mikroorganizmaların yerleşmesiyle çürümeler meydana gelmektedir. Zararlı yoğun populasyonlarda, kurak koşullarda domateste % 50-100 ürün kayıplarına yol açabilmektedir. Zararlının tüm biyolojik dönemleri domates meyvesi üzerinde bulunabildiğinden domates meyveleri ile taşınmaktadır. Ayrıca fide dışında taşıma materyalleri, taşıma araçları ile taşınabileceği de bildirilmektedir.
YORUMLAR