Çanakkale’nin Bozcaada ilçesinde 2014 yılında karaya oturan ve geçtiğimiz gün kaldırılması için söküm çalışmalarına başlanan 'Mercy Cod' gemisi için, Bozcaada Forum’dan asbest riski açıklaması geldi.
29 Aralık 2014’ye lodos sebebiyle Bozcaada ilçesinin Beylik Koyu'nda karaya oturan 88 metre uzunluğunda ve 2 bin 250 groston ağırlığındaki 'Mercy Cod' isimli kuru yük gemisinin bölgeden kaldırılması için geçtiğimiz Cumartesi günü söküm çalışmalarına başlandı. İzmir'den Bozcaada’ya gelen bir gemi söküm ve nakliye şirketi çalışmalara başladı. 4 yıldan bu yana karaya oturduğu koyda Bozcaada ile özdeşleşen ve çok sayıda yerli ve yabancı turisti Beylik Koyu ile buluşturan gemi için aynı gün bir veda partisi de organize edildi. Beylik Koyu’nda buluşan çok sayıda kişi piknik eşliğinde gemiye veda etti.
Söküm işlemlerine başlanılan gemi için dikkat çeken açıklama ise Bozcaada sevdalılarının oluşturduğu Bozcaada Forum’dan geldi. Tüm dünyada gemi söküm işlemlerinin oluşturduğu çevre ve sağlık tehditleri yüzünden az sayıdaki ülkenin uyguladığı bir durum kaydedilen açıklamada, kanserojen bir madde olan asbest riskine ilişkin kontrollerin yapılıp yapılmadığına yer verildi.
Bozcaada Forum’un sosyal medya hesabı üzerinden yapılan ‘Mercy Cod’a Veda Ederken’ başlıklı yazılı açıklamada şu ifadelere yer aldı; “1978 yapımı, Batı Afrika ülkesi Sierra Leona bandıralı, 88 metre uzunluğundaki ve 2 bin 250 groston ağırlığındaki ‘Mercy Cod’ adlı kuru yük gemisi 29 Aralık 2014 tarihinde Beylik koyunda karaya oturmuştu. O tarihten günümüze turistlerin yoğun ilgisine maruz kalan ve görsel anlamda bir hatıra unsuru haline gelen gemi, tamir ve kurtarma işinin maliyeti ve gereksizliği konusunda oluşan durumun sonucunda geminin sökülmesi yönünde karar alındı. Tüm dünyada gemi söküm işlemleri oluşturduğu çevre ve sağlık tehditleri yüzünden az sayıdaki ülkenin uyguladığı bir durum. Bu tehditlerin başında ise Asbest maddesi geliyor. Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansının (IARC), kanserojen maddeler listesinde asbest maddesi, ‘kesin kanserojen’ tanımlanması ile 1. grupta sınıflandırılmıştır. Asbestin akciğer kanseri ve akciğer zarı kanseri başta olmak üzere birçok kanser gelişimine neden olduğu araştırmalar ile ortaya konulduğundan beri birçok ülke Asbest maddesinin kullanımını yasaklamıştır. 2005 yılından itibaren Avrupa Birliğine üye ülkelerde Asbest üretimi ve kullanımını yasaklamıştır. Ülkemizde ise 31 Aralık 2010 tarihinden itibaren Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, kansere neden olan Asbestin, Türkiye’de üretim, kullanım, piyasa arzı ile Asbest içeren eşyaların piyasaya arzını yasaklamıştır.
Çevre ve insan sağlığını bu derece tehdit eden bir maddenin Mercy Cod gemisinde yüksek olasılıkla bulunma durumu birçok soruyu ortaya çıkarmaktadır. Geminin söküm işlemleri sırasında çevre ve insan sağlığını olumsuz etkileyebilecek durumlara karşı yeterli önlem alınmış mıdır? Geminin yapım tarihi düşünüldüğünde Asbest maddesinin gemilerde kazan, boru, baca ve aşırı ısınmaya dayanıklı kabloların hatta yaşam mahalli (kamara, mutfak, tuvalet, salon vs.) izolasyonlarında dahi kullanıldığı düşünüldüğünde sökümden önce konunun uzmanları iş ekipmanları ile gemide keşif yapmışlar mıdır? Gemi sökümü sırasında çalışacak işçiler için gerekli teçhizatlar ve önlemler alınmış mıdır? Gemi sökümü sırasında ortaya çıkacak demir tozu, yıllar içinde zifte dönüşen yanık yağ, sintine bölgedeki ekosisteme zarar vermeden nasıl tahliye edilecektir? Gemi sökümü sırasında ortaya çıkabilecek geminin kırılması, yara alması gibi durumlara karşı acil eylem planları mevcut mudur? Tüm bu soruların sonunda öncelikle Asbest riskine karşı bir keşif yapılmalı, eğer asbest mevcut ise en uygun şekilde temizlenmeli, tüm bunlar yapıldıktan sonra söküm işlemlerine başlanmalı. Normal şartlarda tersanelerde gerçekleşen gemi söküm işlemlerinde bile yaşanan, ciddi tehditler oluşturan, yoğun tartışmaların yaşanmasına neden olan bu durumun en sağlıklı şekilde çözülmesi tüm dileğimizdir. Konu ile ilgili yaşadığımız tüm hassasiyetler sonucunda gerekli kurumlara dilekçelerimizi vereceğiz. Kurumlarında bizim bu hassasiyetimizi dikkate alacaklarına inanıyoruz.”
YORUMLAR