Arkeologlar Derneği’nin sosyal medya hesabında Troya Müze Müdürü Rıdvan Gölcük’ü ağırlayarak, Koronavirüs günlerinde Troya Müzesi’ni dijital medyaya nasıl taşıdığı hakkında bilgi verdi. Gölcük, ayrıca müze hakkında bilgiler de vererek, salgın sonrasında herkesi Troya’yı gezmeye davet etti.
Katıldığı canlı yayında Koronavirüs salgını sonrasında evlerinde kalan tarih severler için yapılan çalışmaları anlatan Troya Müze Müdürü Rıdvan Gölcük, “11 Mart’ta ilk koronavirüs vakası oldu. Müzeler kapandı lafı bizim gibi ziyaretçi karşılayan bir mekan için zorlayıcı bir kelime. Sonra küçük küçük girişimlerde bulunduk. İlk olarak korona günleri için Troya kitaplığı derledik. Onları paylaşmaya başladık. Sonran İlyada okumaları yaptık. Sanırım il haftada canlı yayınlara başladık. Hatta bir mottoda geliştirdik. ‘Biz kapanmadık sadece yeni bir kapı açtık’ dedik” şeklinde konuştu.
“MÜZE BU ÖREN YERİNİ KONUŞTURUYOR, ONUN DİLİ OLUYOR”
Gölcük, Troya Müzesi’nin yapım aşaması hakkında bilgiler vererek, “Troya Müzesi’nin inşaatına gidersek 2011 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı bir yarışma projesi duyuruyor. Bu yarışma önemli bir mesele. Çünkü siz doğrudan bir mimari tasarım sipariş vermiyorsunuz. Yarışma açıyorsunuz ve ne kadar kişi başvurursa ortaya bir zenginlik çıkıyor. Kazanan yorumu da kabul etmiş oluyorsunuz. İlginç bir uygulama. Tüm Türkiye’de yarışma projesiyle yapılmış 2 müze var bunlardan biri; Troya Müzesi, biriside Beşiktaş’taki Deniz Müzesi. Ciddi müzecilik uygulamaları Çanakkale Arkeoloji Müzesi’nin 80’lerde açılmasıyla beraber daha kurumsallaşıyor. Fakat hep şu hayal olmuş; Troya Ören Yeri’nin hemen yakınında müze hayali olmuş. Hatta bunu 96-97’lerde çokça dillendirmeye başlamışlar. Çünkü alan milli park ilan ediliyor. Troya 98’de de UNESCO Dünya Kültür Mirası’na giriyor. Bu 20 yıllık bir hayal. Kültür ve Turizm Bakanlığı 2011’de bu yarışmayı duyuruyor. Yarışmaya son derece iyi bir katılım oluyor. 132 proje katılıyor. Ömer Selçuk Baz’ın projesi kazanıyor. Ardından 2013 yılında inşaat başlıyor. 2018 yılında bitiriliyor ve açılıyor. Bizim müzemizi gezmemiş olanlar, dışarıdan ilk görenler ‘bu ne’ diyorlar. Müze mimarisi dışarıdan gördüklerinde başlangıçta güzel gelmiyor. İçeri girdikten sonra fikirlerinde değişme oluyor. Jüride bir mimarın güzel bir yorumu var. Diyor ki; ‘bu bina bir infobask gibi’. Çünkü bu önemli. Troya Ören Yeri’ni gezen insanlar çoğunlukla yakışıklı Akhilleus’u filmlerde izliyor. Güzel Helen izlendi. Filmler, müzikaller tüm bu kuvvetli imajlardan sonra Troya Ören Yeri’ne gidiyorsunuz. Troya Ören Yeri çok konuşan bir ören yeri değil. Anlaması zor bir ören yeri. Jürideki mimarın saptaması o yüzden önemli. Çünkü bu ören yerinin yanında bir müze var. Bu müze bu ören yerini konuşturuyor, onun dili oluyor. İnfobaks benzetmesi bu yüzden anlamlı” ifadelerini kullandı.
“TROYA YILI TEMATİK YILI İLK KEZ ÇANAKKALE’DEN ÇIKMIŞTI”
Troya kentinin tüm dünyaya bir kez daha duyuran 2018 Troya Yılı etkinliklerini değerlendiren Gölcük, “Troya Yılı tematik yılı ilk kez Çanakkale’den çıkmıştı. Sonra o kadar başarılı oluyor ki Göbeklitepe’ye 2019’da bu taşındı. 2020’de Antalya Patara’ya taşındı. Tematik yıl meselesiyle beraber 2018’in 10 Ekim’inde müze açılmış oluyor. Daha çok Avrupalı izleyicide küçük küçük şaşkınlıklar oluyor. Çünkü çoğunlukla Troya’nın nerede olduğu konusu, eğitimlerinde Troya her ne kadar yer alıyorsa da Troya’nın yeri konusunda galiba Batılıya sorsanız Yunanistan’da gösterebilirdi. Troya’nın yerinin kimse Çanakkale’de olduğunu düşünmüyor. Müzeyle beraber bu imajda ciddi bir sarsılma oluyor. Yeri ve adı çok yerinde bir seçim. Aynı mimariyi yapıp, Çanakkale merkezde ve adını Çanakkale Müzesi koysanız bu etki dağılabilirdi. 2019 yılı ile beraber müze dünyada ses getirmeye başlıyor. Bunların ilklerinden birisi Tıme Dergisi’nin dünyada mutlaka görülmesi gereken 100 muhteşem yer seçkisinde Türkiye’den Troya Müzesi yer alıyor. Popülerleştirme anlamında son derece önemli. Ardından Avrupa Yılın Müzesi ödüllerinde adaylık için başvuruda bulunuluyor. Bu adaylık kısa bir süre sonra kabul ediliyor. Troya öyle sert bir rüzgar estiriyor ki bu etkiyi çevresine de dağıtıyor. Aynı yıl içerisinde British Museum'da Troya sergisinin açılması, SEGA firmasının oyun çıkaracağım demesi. Tabii ki Troya Müzesi açıldı, onların aklına bu fikir geldi demiyorum. Ama Troya Müzesi bence etkiledi. British Museum Kasım ayı gibi bir Troya sergisi yaptı. SEGA oyun firması ‘Troya oyununu 2020’de çıkartıyorum’ dedi. Bizde bu süre zarfı içerisinde yeni bir ödüle daha başvurduk. ‘En Başarıl Müze’ ödülüne başvurduk. Aralık ayında da Avrupa Yılın Müzesi’nde finale kaldığımızı ve final seremonisi için Birleşik Krallık’ta Cardiff’e davet edildiğimizi öğrendik. Yükselen bir çizgi ile beraber gittik. Ocak ayında ‘Yılın En Başarılı Müzesi’ ödülünü aldık. Bizim için iletişim aletleri çok önemliydi” diye anlattı.
“MİMARİMİZİ ÇOK SEVİYORUM”
“Ortada iyi bir iş olabilir ama iyi bir iletişim kaynağı, iyi bir iletişim araçları yaratmazsanız o etki sadece mimari bir proje olarak kalabilir” diyen Gölcük, “Hatta mimarımızla yaptığımız bir söyleşide şöyle dedim; ben bu mimarimizi çok seviyorum. Fakat ben müzeci olarak o iyi mimariyle yarışmak durumundayım. Çünkü içerisinde ben o projeye uygun müzecik üretmezsem orası sadece iyi bir mimari olarak kalabilir. Müzecilik açısından büyük bir risk. Önceden Çanakkale Arkeoloji Müzesi’ndeydik. Oradan mimari olarak büyük bir müze projesine geçildi. Bu finansa bağlı ve daha kısa zamanda yapılabilir. Müzecilik olarak biz doğal evrim geçirmedik. Çanakkale Arkeoloji Müzesi’nde Troya Müzesi’ne doğal bir evrim değil. Taşınmayla geçtik. Ruh ve bedenin birbirini yakalamasını anlamında iletişim kanallarını iyi kullanmaya gayret ettik” dedi.
“2020 YILINDA ASLINDA BEKLENTİLERİMİZ ÇOK BÜYÜKTÜ”
Gölcük, Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu’nun beşinci etabının müze önünde gerçekleşeceğini ama Koronavirüs sebebiyle iptal olduğunu söyleyerek, şunları anlattı: “2020 yılında aslında beklentilerimiz çok büyüktü. Bir önceki yıl müze ve ören yeri toplamda 750 bin kişi ziyaret etti. Beklentilerimizin bir kısmından uzaklaştık. Başka bir noktadan yakalamaya çalışıyoruz. En büyük hallerimden birsiydi Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu Çanakkale’de olacaktı. Onun 5’inci etabını müze önünde 15 Nisan’da final olacaktı. Bizim etkinlik planlarımız var. Kazanan 3 bisikletçi müzenin içinde rampalardan bisikletle terasa yolcuk ve terasta ödül töreni gibi. 2020’nin en ilgi çekici spor organizasyonlarından birisini Troya Müzesi çatısı altında yapmak gibi bir planımız vardı. Çok zor gözükmesine rağmen Şubat ayında biz devreye girdik. Mart’ın sonuna geldiğinde biz artık organizasyonun içerisinde ve ana şemsiye olmuştuk. Maalesef koronavirüs sebebiyle iptal edildi. Avrupa Yılın Müzesi ödül töreni iptal edildi.”
YORUMLAR